Έχει εδραιωθεί από την επιστήμη της πολιτιστικής ανθρωπολογίας η αντίληψη πως στον Ελληνικό κόσμο από την Αρχαιότητα μέχρι σήμερα, στους πληθυσμούς της επαρχίας που διατήρησαν τα ήθη και έθιμα τους, πως η ποίηση υπάρχει πάντα ενσωματωμένη στη φόρμα του τραγουδιού στα πλαίσια θρησκευτικών εκδηλώσεων. Θα ονομάσουμε ποιητικό το τετράπτυχο που περιλαμβάνει: Το ιερό, την μουσική, την ποίηση και το χορό. Εδώ ένα αίτημα πληρότητας και συντονισμού των αισθήσεων του ανθρώπου φαίνεται πως εμποδίζει την εξειδίκευση.
Υπάρχει όμως και αντίστοιχο εικαστικό τετράπτυχο που περιλαμβάνει: Το ιερό, την αρχιτεκτονική, την ζωγραφική και την γλυπτική. Στο εικαστικό τετράπτυχο υπάρχει εξειδίκευση χωρίς όμως να καταστρατηγείται το αίτημα πληρότητας και συντονισμού των αισθήσεων. Επειδή αυτό συμβαίνει με τρόπο λιγότερο εμφανές, δεν έχει εδραιωθεί από ανθρωπολόγους και ιστορικούς. Εξηγεί όμως: α) την γεωμετρική οργάνωση (πράξη αρχιτεκτονική) των συνθέσεων της ζωγραφικής και γλυπτικής. β) τον χρωματισμό (πράξη ζωγραφική) των Αρχιτεκτονημάτων και γλυπτών. γ) Την χρήση της επίπεδης επιφάνειας ως φόντο (πράξη γλυπτικού πραγματισμού) ακόμα και σε έργα ζωγραφικής όπου γίνεται χρήση εξελιγμένης γεωμετρίας προβολικής προοπτικής. Για να αναφέρουμε τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα.
Όταν αναφερόμαστε σε αισθήσεις του ανθρώπου δεν αναφερόμαστε στις πέντε αισθήσεις (όραση,ακοή,αφή,γεύση,όσφρηση) αλλά σε είδη γνώσης: την διαισθητική άμορφη γνώση, την λογική γνώση, την εμπειρική γνώση και την πραγματιστική γνώση. Τα είδη αυτά γνώσης ή πληροφορίας σχετίζονται με τα εξής υποκείμενα ή μάρτυρες: Την καρδιά ή νου, την διάνοια, την ψυχή και το σώμα ή δύναμη. Ο καρδιακός εγκέφαλος ως μάρτυρας διαισθητικής γνώσης απουσιάζει από την δυτική αντίληψη για τον άνθρωπο, οπότε έγινε αντικείμενο ριζοσπαστικών καλλιτεχνικών κινημάτων (αμερικάνικος αφηρημένος εξπρεσιονισμός, μινιμαλισμός) αλλά και αντικείμενο επιστημονικής έρευνας από πρωτοποριακά ιδρύματα (Heartmath institute, Institute of Noetic sciences) που επιφέρουν ισχυρά πλήγματα στα ήδη καταρέοντα υλιστικά δόγματα που κυριαρχούν στη σύγχρονη επιστήμη.
Καθώς ο άνθρωπος θεωρείται μικρογραφία του Σύμπαντος οι τέσσερεις μάρτυρες και τα τέσσερα είδη γνώσης αντιστοιχούν σε τέσσερεις πραγματικότητες που δεν είναι ξεκάθαρο ποιές είναι ακριβώς. Ξέρουμε όμως για τα τέσσερα στοιχεία ή τέσσερα ριζώματα όπως τα έλεγε ο Εμπεδοκλής που αποτελούν τα θεμελιώδη συστατικά του κόσμου: φωτιά, αέρας, νερό και γη. Σύμφωνα με αυτή την αντίληψη όλα τα πράγματα στον κόσμο ανήκουν σε κάποιο από αυτά τα στοιχεία. Η εκκλησία συνέχισε την ίδια κοσμολογία συμπληρώνοντας την, τοποθετώντας στο κέντρο αυτού του τετραγώνου τον Εν Αρχή Λόγο Χριστό. Το σχήμα αυτό το βρίσκουμε στην αποκάλυψη του Ιωάννη όπου τα τέσσερα στοιχεία συμβολίζονται με τον Λέοντα, Αετό, Άγγελο και Μόσχο. Η Εκκλησία επίσης για τα μυστήρια της χρησιμοποιεί τέσσερα υλικά που αποτέλεσαν την βάση της μεσογειακής διατροφής για χιλιτίες: Το λάδι, το κρασί, το νερό και το σιτάρι. Το μυστήριο του Ευχελαίου τα χρησιμοποιεί όλα αυτά τα υλικά και είναι για την ψυχοσωματική υγεία που θεωρείται πως είναι αποτέλεσμα της ισορροπίας μεταξύ των τεσσάρων χυμών του ανθρώπινου σώματος: Φλέγμα, κίτρινη χολή, μαύρη χολή και αίμα. Το μίγμα των χυμών είναι μοναδικό σε κάθε άνθρωπο και αποτελεί την κράση του. Αν έχει γερή κράση δεν αρρωσταίνει ο άνθρωπος εύκολα. Η κράση επίσης χαρακτηρίζεται από τους χυμούς που υπερτερούν, έχει ψυχοσωματικά χαρακτηριστικά και έχει τις εξής τάσεις: του φλεγματικού, χολερικού, μελαγχολικού και αιματώδη. Ενώ αμερικανοί ψυχολόγοι ερευνούν και κάνουν χρήση αυτής της ψυχολογικής τυπολογίας, στην Ελλάδα έχει σβηστεί κάθε αναφορά από τις σύγχρονες εγκυκλοπαίδειες. Παράλληλα η ορθόδοξη εκκλησία έχει δεχτεί άκριτα τις κοσμολογικές και ανθρωπολογικές θεωρίες της υλιστικής επιστήμης, με αποτέλεσμα α) Να χάσουν τα μυστήρια της και η Νοερά προσευχή το κοσμολογικό και ανθρωπολογικό τους θεμέλιο και β) Την αντανακλαστική ανάπτυξη νοοτροπίας επιστημονικού μηδενισμού όσον οφορά τον φυσικό κόσμο και άκρατου επιστημονισμού και διανοητισμού όσον αφορά την θεολογία.